Projekt

Młodzieżowe spotkania z lekka atletyką – zajęcia biegowe na terenach zielonych Krakowa

W dobie dzisiejszych czasów, dzieci i młodzież jest coraz bardziej zagubiona, żyje w ciągłym pośpiechu, na co dzień towarzyszy im ogromny stres związany z nauką oraz innymi obowiązkami szkolnymi. Zmęczeni jesteśmy zabudową miast, osiedli, dużym natężeniem ruchu samochodowego. Codziennie przygniatany rozwojem cywilizacji człowiek szuka coraz częściej bezpośredniego kontaktu z przyrodą, dającą ukojenie, wyciszenie, natchnienie, będącą źródłem ciekawych pomysłów. Coraz bardziej jesteśmy świadomi tego, iż pobyt w świecie przyrody powinien być nieodłączną cząstką naszego życia.

Najlepiej jest wówczas, gdy jesteśmy w stanie wykorzystać nasz kontakt z naturą na połączenie wypoczynku umysłowego z fizycznym. Takie możliwości daje lekka atletyka.

1. Lekka atletyka

Lekka atletyka jest jedną z najstarszych dyscyplin sportu opartą na naturalnym ruchu. Podstawowe konkurencje lekkoatletyczne: biegi, skoki, rzuty i chód mają swój początek w zachowaniach pradawnych ludzi. Były one w naturalny sposób uprawiane i trenowane przez człowieka, który musiał biegać, skakać przez przeszkody terenowe oraz rzucać oszczepem czy kamieniem. Z biegiem lat, dla rozrywki, człowiek zaczął stosować różne formy rywalizacji i wtedy obok sportów walki pojawiły się konkurencje lekkoatletyczne.

Starożytni Grecy podczas swoich igrzysk wprowadzili konkurencje rzutu dyskiem i biegi na krótkim dystansie, nieco później skok w dal z miejsca. Bieg maratoński jest konkurencją olimpijską od czasów pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich, wprowadzono ją dla upamiętnienia wyczynu Filippidesa, który po zwycięstwie Greków nad Persami w bitwie pod Maratonem pobiegł do Aten zanieść tę nowinę.

Program powstał z inicjatywy Małopolskiego Związku Lekkiej Atletyki. Rozpoczynamy od pilotażowego programu, który w okresie od kwietnia do października 2013 będziemy prowadzić  w dwóch miejscach w Krakowie. Wierzymy, że ta akcja będzie istotnym przyczynkiem do co tygodniowego spotkania się z trenerem i innymi młodymi uczestnikami, którzy wprowadzą w bieganie każdego nowo przybyłego.

Podstawowym celem jest stworzenie licznych młodzieżowych grup, które będą spotykać się dwa razy w tygodniu aktywnie spędzając wolny czas po zajęciach szkolnych. Promowanie zdrowego trybu życia oraz zarażenie aktywności ruchowej najmłodszych jest najlepszą promocją lekkiej atletyki naszym zdaniem najpiękniejszej i najprostszej formy aktywności fizycznej.

2. Sprzęt sportowy niezbędny do uprawiania lekkiej atletyki

Do uprawiania lekkiej atletyki lub innych lekkoatletycznych form rekreacji (marsze, gry i zabawy lekkoatletyczne, gry terenowe, podchody) nie jest wymagany specjalistyczny i drogi sprzęt. Bieganie na wiosnę, latem i jesienią to uprawianie sportu na świeżym powietrzu, jednak nawet w ciepłe i wilgotne dni należy pamiętać o zapewnieniu organizmowi optymalnych warunków do ćwiczeń, a więc dobraniu odpowiedniego stroju do biegania. Niezbędne są koszulki do biegania, wykonane z tworzyw naturalnych o dobrej cyrkulacji powietrza i odpowiednim kroju. Materiały ubrań do biegania stosowane muszą bardzo dobrze odprowadzać na zewnątrz pot. Buty do biegania powinny być lekkie, dopasowane do nogi, miękkie oraz wygodne. Bardzo ważną rzeczą w przypadku odzieży do biegania jest wytrzymałość materiału. Ubrania do uprawiania biegania powinny umożliwiać długie ich noszenie i wielokrotne pranie. W letnie dni dobrze jest używać czapki do biegania, chroniącej przed słońcem. Można również nosić opaski na głowę lub na nadgarstek, aby wchłaniały pot. Biegacz musi pamiętać nie tylko o butach. W upalnie dni ważne są również: skarpety, bielizna, spodenki, koszulka, czapka z daszkiem, okulary przeciwsłoneczne, zegarek sportowy lub pulsometr. Podczas wyboru odzieży do biegania warto zwrócić uwagę na funkcjonalne szczegóły. Oto najpopularniejsze elementy ubiorów używanych przez biegaczy:

- odpinany rękaw kurtki – umożliwia swobodę ruchu;

- wewnętrzna kieszonka spodni lub legginsów – można w niej przechowywać klucze oraz inne niezbędne rzeczy;

- paski odblaskowe – gwarantują bezpieczeństwo;

- szwy taśmowe – są odporne na wiatr i wodę;

- podszewka termalna – utrzymuje ciepło i zmniejsza ryzyko kontuzji;

- suwak w kurtce lub w bluzie – jest używany do wentylacji ciała.

Decydując się na ubiór do biegania, należy zwrócić uwagę również na inne właściwości – czy spodnie lub bluza są wykonane w odpowiednich krojach i rozmiarach i czy koszulki mają wygodne wycięcia pod szyją.

3. Walory zdrowotne i sportowe lekkiej atletyki

Lekka atletyka w najprostszej formie sprawia przyjemność, dają ogromną satysfakcję. Jest jedną z najciekawszych form ruchu realizowaną w naturalnym środowisku, w bliskim kontakcie z przyrodą, zawsze na świeżym powietrzu. Bieganie uczy samodzielności i pewności siebie, zmusza do podejmowania indywidualnych decyzji, które potem muszą być zrealizowane własnymi siłami. Biegając, hartujemy własne ciało, nasz organizm staje się bardziej wydolny, umysł pracuje efektywniej.

Ta dyscyplina sportu to także docieranie do najbardziej ukrytych zakątków. Biegając po parkowych ostępach, czujemy się cząstką przyrody, przez co stajemy się bardziej odpowiedzialni za jej losy i wyczuleni na problemy związane z jej ochroną. Pobyt z innymi koleżankami i kolegami zaspokoi ambicje stawania się coraz bardziej doskonałymi — szybszymi, mądrzejszymi, bardziej wytrzymałymi, sprawniejszymi. Łatwiej poradzimy sobie w nieznanym terenie, wyobrazimy sobie przestrzeń, szybciej się koncentrujemy.

Nasze doświadczenie pokazuje, że systematyczne uczestniczenie w zajęciach biegowych sprawia, iż później nie potrafimy już bez tego żyć. Dowodem na to są całe rodziny uczestniczące we wspólnym spędzaniu wolnego czasu od zajęć szkolnych i zawodowych. Z czasem ruch dla nas staje się niezbędny, a kontakt z innymi ludźmi i przyrodą wartością nadrzędną.

4. Korzyści z aktywności fizycznej

Aktywność fizyczna, zdrowie oraz jakość życia są ze sobą ściśle powiązane. Ludzkie ciało zostało skonstruowane do ruchu, stąd wymaga regularnej aktywności fizycznej do optymalnego funkcjonowania i unikania chorób. Ponadto prowadzenie aktywnego życia przynosi wiele innych korzyści społecznych i psychologicznych, a między aktywnością fizyczną i średnią długością życia zachodzi bezpośrednia relacja wskazująca, że populacje aktywne fizycznie zazwyczaj żyją dłużej niż populacje nieaktywne. Ludzie prowadzący siedzący tryb życia po intensyfikacji aktywności fizycznej zgłaszają lepsze samopoczucie zarówno z punktu widzenia fizycznego, jaki i psychicznego, oraz cieszą się lepszą jakością życia. W wyniku regularnej aktywności fizycznej ludzkie ciało przechodzi morfologiczne i funkcjonalne zmiany, które mogą zapobiegać lub opóźniać występowanie pewnych schorzeń oraz poprawiać zdolność do podejmowania wysiłku fizycznego. Obecnie istnieje wystarczająca ilość dowodów wskazujących, że osoby, które prowadzą fizycznie aktywny tryb życia, mogą osiągnąć szereg korzyści zdrowotnych, obejmujących:

• Ograniczone ryzyko schorzeń sercowo-naczyniowych.

• Powstrzymanie i/lub opóźnienie rozwoju nadciśnienia tętniczego oraz lepsza kontrola ciśnienia tętniczego u osób, które cierpią na wysokie ciśnienie krwi.

• Dobre funkcje sercowo-płucne.

• Zachowane funkcje metaboliczne oraz niska częstość występowania cukrzycy typu 2.

• Zwiększone zużycie tkanki tłuszczowej, pomagające w kontroli wagi ciała i zmniejszające ryzyko otyłości.

• Lepsza mineralizacja kośćca w młodym wieku, przyczyniająca się do zapobiegania osteoporozie oraz złamaniom w starszym wieku.

• Lepsze funkcje trawienne i regulacja rytmu jelitowego.

• Zachowanie i poprawa siły i wytrzymałości mięśni skutkująca lepszymi możliwościami funkcjonalnymi do wykonywania codziennych czynności.

• Zachowane funkcje motoryczne, w tym siły i równowagi.

• Zachowane funkcje poznawcze oraz zmniejszone ryzyko depresji.

• Niższe poziomy stresu oraz związana z tym lepsza jakość snu.

• Lepszy obraz własnej osoby oraz poczucie własnej wartości, a także większy entuzjazm i optymizm.

• Obniżony poziom nieobecności (zwolnienia zdrowotne) w szkole.

Dzieci i młodzież podejmują wiele różnych form aktywności fizycznej, np. poprzez uczestnictwo w zabawach lub uprawianie dyscyplin sportowych. Jednakże ich codzienne nawyki uległy zmianie wskutek pojawienia się nowych modeli spędzania wolnego czasu (telewizja, Internet, gry komputerowe), a zmiana ta zbiegła się z wzrastającą liczbą przypadków nadwagi i otyłości wśród dzieci. W rezultacie powstała obawa, czy w ostatnich latach aktywność fizyczna wśród dzieci i młodzieży nie została wyparta przez bardziej statyczne czynności.

Wraz z wiekiem możliwości podejmowania aktywności fizycznej są coraz mniejsze, a ostatnie zmiany trybu życia tylko nasilają to zjawisko. Z powodu wielkich wynalazków ostatnich lat nastąpiło znaczące ograniczenie ilości wysiłku fizycznego koniecznego do wypełnienia domowych obowiązków, do przemieszczania się z miejsca na miejsce (samochody, autobusy), a nawet do podjęcia działalności rekreacyjnej (w tym do dotarcia do osób organizujących aktywność fizyczną). Według dostępnych danych 40 do 60% populacji UE prowadzi siedzący tryb życia.

Z tego względu niezwykle istotne jest przyjęcie do realizacji programów wspierających aktywność fizyczną w celu stymulacji zmiany niezdrowych nawyków oraz promocji świadomości na temat korzyści płynących z aktywności fizycznej dla zdrowia. Plany te powinny uwzględniać środowisko, zwyczaje oraz uwarunkowania kulturowe każdego kraju.

Istnieją dowody na to, że każdy, kto zwiększa poziom własnej aktywności fizycznej, nawet po długich okresach bezczynności, może osiągnąć korzyści zdrowotne bez względu na wiek. Nigdy nie jest za późno, aby zacząć.

5. Uczestnicy zajęć z lekkiej atletyki

Lekka atletyka to sport dla każdego bez względu na płeć, wiek czy wykształcenie. Biegają dzieci, młodzież, osoby „w sile wieku", a także w wieku podeszłym. Zróżnicowany teren pozwala tak przygotować zajęcia, by były dostosowane do możliwości fizycznych i umysłowych uczestników.

Ta forma ruchu integruje pokolenia, pogłębia więzy rodzinne, tworzy pewną społeczność i wytwarza swoistą atmosferę. Tam każdy zawsze znajdzie miejsce dla siebie.

6. Prowadzący zajęcia z lekkiej atletyki

Prowadzący zajęcia to wykwalifikowana kadra szkoleniowa mająca odpowiednie przygotowanie merytoryczne i doświadczenie do prowadzenia zajęć lekkoatletycznych z dziećmi i młodzieżą. Na zajęcia sportowe zapraszani będą zawodnicy uprawiający lekką atletykę, będący przykładem łączenia nauki ze sportem.

7. Tereny zielone Krakowa jako miejsce organizacji zajęć lekkoatletycznych

Zajęcia odbywają się w wybranych miejscach Krakowa zgodnie z harmonogramem:

- w VII Liceum Ogólnokształcącym,


- na terenie MOS-u  Zachód (Groble), Bulwary nad Wisłą, Parku Jordania oraz na krakowskich Błoniach,

- na terenie MOS-u Wschód oraz nad Zalewem Nowohuckim,

- na stadionie Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie i na terenie Parku Lotników.

- na obiekatch sportowych Szkoły Podstawowej nr 91 na os. Handlowym 4,

- w szkole Podstawowej nr 97.

Zawsze pierwsze kroki należy stawiać w terenie nam znanym np. ze spacerów czy rowerowej przejażdżki. Obszar powinien być ograniczony drogami, płotami. Następnie można udać się do parków miejskich o bardzo zróżnicowanej i bogatej rzeźbie – ze ścieżkami, drogami parkowymi i polankami.

8. Koncepcja wykorzystania terenów zielonych w Krakowie pod kątem zajęć lekkoatletycznych

Mocne strony lekkiej atletyki w Krakowie

– łatwość dostępu do każdego z miejsc dla wszystkich mieszkańców Krakowa,

– dogodne położenie – dojście piesze, dojazd autobusami komunikacji miejskiej, rowerem, własnym samochodem,

– walory przyrodnicze, krajobrazowe i krajoznawcze krakowskich parków,

– walory wypoczynkowe krakowskich parków – cisza, spokój, zieleń, świeże powietrze,

– możliwość organizowania imprez sportowych w formie rekreacyjnej z uwzględnieniem wieku i sprawności fizycznej uczestników, a także ich upodobań,

– możliwość przeprowadzania zawodów w różnej formie,

– atrakcyjność terenów o każdej porze roku,

– niewielkie koszty organizacji zajęć sportowych,

Szanse lekkiej atletyki w Krakowie

– połączenie atrakcyjnego wypoczynku fizycznego i umysłowego,

– wskazanie różnorodnych miejsc czynnego wypoczynku, szczególnie dzieciom i młodzieży oraz ich rodzicom,

– możliwość połączenia czynnego wypoczynku z poznawaniem walorów krajoznawczo–turystycznych miasta,

– wspomaganie w realizacji wychowania zdrowotnego prowadzonego placówki oświatowe,

– wskazanie różnorodnych miejsc czynnego wypoczynku, szczególnie możliwości łączenia różnych form rekreacji – spacery, marszobiegi, biegi,

– możliwość przeprowadzania zawodów w krótkim i dłuższym wymiarze,

– możliwość powołania nowych, lokalnych stowarzyszeń zajmujących się propagowaniem idei czynnego wypoczynku.

Podsumowanie

Młodzież chce osiągać bardzo wysokie wyniki na wielu płaszczyznach, szczególnie w szkole, a także chce być zdrowa i szczęśliwa. To szczęście i satysfakcja z życia zależy zarówno od kondycji, sprawności fizycznej, jak i sprawności intelektualnej każdego z nas. Wszechstronny rozwój w tym kierunku dają nam uprawiane dla przyjemności, także wyczynowo, biegi lekkoatletyczne, które łączą w sobie wiele przymiotów przedstawionych powyżej. Tylko patrzeć, jak zielone tereny miasta Krakowa zapełnią się biegającą młodzieżą. Warto również przypomnieć, że na terenach parkowych Krakowa od lat rozgrywane są zawody rekreacyjne o różnej randze. Świadczy to tylko o tym, jak wielki skarb mamy w Krakowie i jego okolicach – tereny zielone, które mogą służyć nam – ludziom tak bardzo zagrożonym negatywnymi skutkami cywilizacji. W naturalnym odruchu obronnym uciekajmy na łono natury dla dobra naszego zdrowia fizycznego i psychicznego. Odpoczywajmy zdrowo, bezpiecznie, a przede wszystkim czynnie.